เอกมนฺตนฺติ เอตฺถ อนฺตสทฺโท สมีปเทสตฺโถ, โกฏิเทสตฺโถ วา โหติ , อุปโยควจนญฺจ ภุมฺมตฺเถ โหตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘เอกสฺมิํ ปเทเส’’ติฯ อตฺถิกปโยเค กรณสฺส สมฺภวโต อาห ‘‘พุทฺธาภิวาทนคมเนน วา ธมฺมสฺสวนคมเนน วา’’ติฯ อปฺปากิณฺณนฺติ เอตฺถ อปฺปสทฺโท ปฏิเสธตฺโถติ อาห ‘‘อนากิณฺณ’’นฺติฯ ‘‘อพฺโพกิณฺณ’’นฺติปิ ปาโฐฯ อปฺปนิคฺโฆสนฺติ เอตฺถ ‘‘อปฺปสทฺท’’นฺติปเทน วจนสทฺทสฺส คหิตตฺตา อิมินา ปาริเสสนเยน นครนิคฺโฆสสทฺโทเยว คเหตพฺโพติ อาห ‘‘นครนิคฺโฆสสทฺเทน อปฺปนิคฺโฆส’’นฺติฯ ตีสุ ปาเฐสุ ปฐเมน ปาเฐน ชนสฺส วาโต ชนวาโต, เตน วิรหิตํ วิชนวาตนฺติ วิกปฺปํ ทสฺเสติฯ ทุติเยน ชนสฺส วาโท ชนวาโท, เตน วิรหิตํ วิชนวาทนฺติ วิกปฺปํ ทสฺเสติฯ ตติเยน ชนสฺส ปาโต สญฺจรณํ ชนปาโต, เตน วิรหิตํ วิชนปาตนฺติ วิกปฺปํ ทสฺเสติฯ รหสฺสํ กรียติ เอตฺถาติ ราหสฺเสยฺยกํฯ มนุสฺสานํ ราหสฺเสยฺยกํ มนุสฺสราหสฺเสยฺยกนฺติ วจนตฺถํ ทสฺเสติ ‘‘มนุสฺสาน’’นฺติอาทินาฯ

14. สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาน ปพฺพชฺชากถา

[60] ‘‘เตติ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานาฯ อคมํสุ กิราติ โยชนาฯ ตตฺราติ คิรคฺคสมชฺเชฯ อถาติ ปริวิตกฺกนานนฺตรํฯ ตสฺสาติ สญฺจยสฺสฯ ปารนฺติ ปรตีรํฯ เอตฺถาติ ตุมฺหากํ วาเทฯ อิทนฺติ อยํ วาโท เอตฺตโกเยวาติ อตฺโถฯ โยติ โย โกจิฯ ตฺวญฺจ อหญฺจ อมฺเห, เตสุฯ นามตุมฺหสงฺขาเตสุ หิ ตีสุ สทฺเทสุ เอกเสเสน กตฺตพฺเพสุ ปจฺฉิมสฺเสว เอกเสโส กาตพฺโพฯ เตนาติ กติกกรณเหตุนาฯ

สํเขเปน วุตฺตํ วิตฺถาเรน ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อิทํ หี’’ติอาทิฯ อตฺถีเกหีติ อมเตน อตฺถิเกหิฯ อุปญฺญาตํ มคฺคนฺติ อมตสฺส มคฺโค อุปคนฺตฺวา ญาโตฯ ญาโต เจว อุปคโต จาติ สห อุปสคฺเคน ปทํ ปริวตฺติตฺวา อตฺถํ กเถนฺโต อุปสคฺคตฺโถ จ ธาตุตฺโถ จ วิสุํเยว โหตีติ ญาเปติฯ